موسیقی یک فیلم، یکی از عوامل مهم در موفقیت آن به شمار میرود، تا حدی که گاهی موسیقی متن موفقتر از خود فیلم عمل میکند و حتی در قالب یک آلبوم جداگانه به فروش میرسد و در ذهن مخاطبان سینما نقش میبندد.
بسیاری از ما شاید آثار موسیقی را شنیده باشیم که ندانیم متعلق به یک فیلم یا سریال هستند و شاید حتی ندانیم که چنین فیلمی ساخته شده است، اما موسیقی آن اثر آنقدر خوب ساخته شده که توانسته به عنوان یک اثر مستقل به پلیلیست موسیقی مردم راه پیدا کند. نمونه این آثار را میتوانیم در فیلمهایی مانند «جیمز باند»، «خوب، بد، زشت»، «میان ستارهای»، «هری پاتر»، «تایتانیک» و … جستوجو کنیم.
اما آهنگسازان این آثار ماندگار چه کسانی هستند که توانستهاند چنین آثار به یادماندنی را خلق کنند که با هر بار شنیدن آنها خاطرات بسیاری برایمان تداعی شود؟
ماکس اشتاینر
ماکس اشتاینر به ابداع موسیقی فیلم به شکل امروزی کمک کرد یا اینکه حداقل موسیقی او تأثیر فوقالعادهای بر تکنیکها، رویکردها و توافقاتی داشت که اساس موسیقی فیلم در دنیای غرب را تشکیل دادهاند.
اشتاینر بیش از ۳۰۰ موسیقی فیلم نوشت که بسیاری از آنها آثار کلاسیک هستند و او را در زمره بزرگترین آهنگسازان فیلم قرار میدهند. موسیقی او برای فیلم «بر باد رفته» از ملودیهای سنتی آمریکایی استفاده کرده است تا فضای جنگ داخلی آمریکای جنوبی را تداعی کند.
در کازابلانکا (۱۹۴۲)، او ملودی آهنگ محبوب «همانطور که زمان میگذرد» را به یک اثر موسیقی زیبا تبدیل کرد که به یکی از به یاد ماندنیترین ویژگیهای فیلم و یک موسیقی برجسته در تمام دوران تبدیل شد.
برنارد هرمان
برنارد هرمان یک نسل پس از ماکس اشتاینر بود و قوانین موسیقی فیلم را زیر و رو کرد. آهنگهای عاشقانه اشتاینر بازتاب زمان معصومانهای در تاریخ هالیوود بود و درمقابل موسیقی هرمان تند و ریتمیک بود و از ریفهای کوتاه تکراری و آکوردهای ناهماهنگ استفاده میکرد.
به گفته یکی از منتقدان، موسیقی او اصیل، تجربی و مفید بود و آن حال و هوای سخت آمریکا را پس از جنگ جهانی دوم منعکس میکرد. این امر هرمان را به یکی از بهترین آهنگسازان فیلم در سالهای پس از جنگ تبدیل کرد.
شهرت هرمان بیشتر به خاطر ۹ فیلمی است که با آلفرد هیچکاک ساخته است، جایی که موسیقی او فضای پرتنش را تشدید میکند و گاهی حال و هوای اکشن را پیش میبرد. معروفترین نمونه این امر، صحنه دوش گرفتن در فیلم «روانی» است.
انیو موریکونه
گاهی اوقات سرنوشت به روشهای خندهدار عمل میکند. انیو موریکونه و سرجو لئونه در دهه ۱۹۳۰ در رم همکلاسی بودند، اما در ن زمان ارتباطی نداشتند، تا اینکه دههها بعد، در کنار یکدیگر به یکی از نمادینترین کارگردان و آهنگساز در تاریخ سینما تبدیل شدند.
همه چیز در سال ۱۹۶۴ شروع شد، زمانی که لئونه از موریکونه دعوت کرد تا موسیقی فیلم «بخاطر یک مشت دلار» را بسازد. درحقیقت سبک کارگردانی لئونه یک ژانر کامل را به وجود آورد؛ «وسترن اسپاگتی» و موریکونه صدای این سبک را تعریف کرد.
موریکونه طی فعالیت حرفهای خود بیش از ۴۰۰ اثر موسیقی در ژانرهای مختلف نوشت. او علاوه بر اینکه یکی از بهترین آهنگسازان فیلم بود، یکی از پرکارترین آهنگسازان نیز بود.
جان ویلیامز
تصور شش دهه اخیر سینما بدون جان ویلیامز غیرممکن است. آثار نمادین او بیش از آن هستند که بتوان آنها را لیست کرد، از «آروارهها» گرفته تا «پارک ژوراسیک».
با شروع دهه ۶۰ و ۷۰، ویلیامز صدای «عصر طلایی» هالیوود را که از مکس اشتاینر به جا مانده بود، احیا کرد و به آن یک پیچ و تاب مدرن تازه بخشید.
شکوفایی او با فیلم «جنگ ستارگان» در سال ۱۹۷۷ بود. در آن زمان، فیلمهای علمی تخیلی به موسیقی آیندهنگر و مملو از صداهای مصنوعی و هیجانانگیز تمایل داشتند، اما ویلیامز دقیقا برعکس این امر عمل کرد و به فیلم عمق و بار احساسی غافلگیرانه داد. این موضوع در فیلم شور و هیجان ایجاد کرد و مسیر موسیقی فیلم را تغییر داد.
ویلیامز تا به حال موسیقی فیلمهای مشهور بیشماری را ساخته است، از ایندیانا جونز گرفته تا فهرست شیندلر و هری پاتر.
جو هیسایشی
جو هیسایشی مشهورترین آهنگساز سینمای ژاپن و مردی است که موسیقی انیمههای محبوب استودیو جیبلی را ساخته است.
هیسایشی به واسطه همکاری طولانی مدت خود با کارگردان جیبلی، هایائو میازاکی به شکل گیری ژانر انیمیشن کمک کرد.
او خود را اینگونه توصیف میکند: «یک آهنگساز ساده و ابتدایی» و میگوید: «من تنها میخواهم چیزهایی را آهنگسازی کنم که در خانه بتوانم آنها را با پیانو بنوازم.»
استعداد او در نوشتن یک ملودی زیبا ممکن است یکی از رازهای موفقیت او باشد. اما این توصیف متواضعانه نمیتواند حق مطلب را درباره موسیقی پیچیده او که به انیمیشنهای میازاکی روح میبخشد، ادا کند. جو هیسایشی میتواند حتی خیالیترین صحنهها را واقعی و تاثیرگذار کند.
ونجلیس
ونجلیس از ابزارهای الکترونیکی استفاده کرده است تا برخی از متمایزترین موسیقیهای فیلم تمام دوران را خلق کند. او پیش از فعالیت در عرصه سینما، رزومه موفقی به عنوان یک موسیقیدان داشت، اما موسیقی خارقالعادهای که در دهه ۱۹۸۰ نوشت نقطه اوج او بود و ثابت کرد که یکی از بهترین آهنگسازان فیلم است.
معروفترین موسیقی فیلمی که ساخته است، متعلق به فیلم «ارابههای آتش» است، همچنین دیگر اثر موفق او «بلید رانر» است.
ونجلیس فناوریهای جدید را پذیرفت تا روند تولید موسیقی فیلم را بازنگری کند. او از ایجاد صداهای حماسی با الهام از ارکستراسیون سنتی ترسی نداشت.
ای. آر. رحمان
ای. آر. رحمان یکی از مشهورترین آهنگسازان فیلم در سینمای هند است و استعداد منحصربهفردی در ترکیب عوامل مختلف برای تولید آثار موسیقی جسورانه و جذاب دارد. رحمان از زمان ظهورش در دهه ۱۹۹۰ به عنوان بازتعریف موسیقی فیلم هندی شناخته میشود.
به گفته مجله تایم، «او کاملا بر صنعت موسیقی تسلط دارد تا حدی که موسیقی فیلم را به گونهای میسازد که برای همه نسلها جذاب باشد.
میلیونر زاغه نشین، محمد رسولالله، جودها اکبر و … از جمله آثاری است که او آهنگسازی کرده است.
هانس زیمر
هانس زیمر ستاره راک فیلم مدرن است. او یکی از مشهورترین آهنگسازان فیلم است که موسیقی متن بسیاری از بزرگترین فیلمهای زمان ما را بر عهده داشته است.
تعریف زیمر با یک اثر سخت است: او میتواند حماسی همچون گلادیاتور و بین ستارهای) عمل کند، خانوادگی و دوستانه همچون شیرشاه و دزدان دریایی کارائیب) و آیندهنگرانه مانند تلقین عمل کند.
علامت تجاری زیمر برخورد او با تکنولوژی است؛ چراکه همیشه فناوری جدید را پذیرفته و به جلو حرکت کرده است. زیمر چندان آموزش رسمی موسیقی ندیده است و برای اجرای ایدههایش به ابزارهای الکترونیکی متکی است. این امر باعث شده که باورود به عصر الکترونیک، او جلوتر از سایرین باشد.
میکاچو
میکاچو جزو آهنگسازان مدرنی است که موسیقی را به اندازه بزرگان گذشته حیاتی میداند. میکاچو تنها با ساخت چند موسیقی متن، موسیقی نوآورانه را توسعه داده است: مینیمال و عجیب، اما همراه با فضای طنز و عاشقانه.
نقطه عطف فعالیت او فیلم علمی تخیلی «زیر پوست» است.
موسیقی فیلم «جکی» و «نقطه دلخواه»، دیگر آثار موفق او هستند.
ریچل پورتمن
در سال ۱۹۹۷، پورتمن اولین آهنگساز زنی بود که برنده اسکار در بخش بهترین موسیقی متن شد. او برای موسیقی متن اقتباسی «اما» اثری از جین آستین برنده این جایزه شد.
